Wybrane publikacje
WYBRANE PUBLIKACJE
Fiszki Tadeusza Różewicza. Technika kompozycji w dramacie i poezji
W mojej rozprawie habilitacyjnej najważniejsza okazała się lektura nieznanego rękopisu „Kartoteki” , który od lat siedemdziesiątych znajdował się w rękach prof. Józefa Kelery. Obok „Kartoteki” i „Kartoteki rozrzuconej” otrzymaliśmy dwie nowe odmiany dramatu, które wymagały spojrzenia na nie w świetle całej twórczości poety.
Uchwycenie odrębności kolejnych wariantów sztuki, które autor rozgrywał w świecie swojej wyobraźni, zmieniając wymowę dzieła nieznacznymi modyfikacjami oświetlenia lub scenografii, wymagało też skupienia się na detalu i wypracowaniu specjalnej techniki mikroanalizy. Tak sporządzony opis przybrał – według określeń pierwszych czytelników książki – formę „filologicznego poematu” (prof. Józef Kelera) lub „fraktalnej konstrukcji, analogicznej do Różewiczowskich «fraktali»” (prof. Elżbieta Rzewuska).
Zbigniew Władysław Solski, Fiszki Tadeusza Różewicza. Technika kompozycji w dramacie i poezji, Uniwersytet Opolski, Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, Opole 2011
Z recenzji wydawniczych:
Praca Zbigniewa Władysława Solskiego jest – przy ogromnej literaturze dotyczącej tego tematu – całkowicie nową, świetnie ustawioną teoretycznie próbą opisu fenomenu pisarstwa Różewicza, której punktem wyjścia jest warsztat pisarza-dramaturga a także poety jako przede wszystkim twórcy Kartoteki. (…) W centrum uwagi – odmiennie od tradycyjnych ujęć – znajduje się nie tekst, ostatecznie wybrane słowo, lecz materialna obecność autora, jego manipulacja na zgromadzonym materiale, wykreowana przestrzeń teatralna, w której porusza się bohater, w świecie chaosu i nieokreśloności czasów, w których żyje. To wymaga uruchomienia nowych metodologii, odwołań do teorii zbiorów i chaologii oraz prób adaptacji tych teorii do potrzeb badań literaturoznawczych. Badacz nawiązuje do propozycji poprzedników analizujących dramaturgię Różewicza: Ratajczakowej, Skrendy, Krajewskiej, Filipowicz, ale jego propozycje są oryginalne, często polemiczne, nowe, poparte znajomością współczesnych, światowych trendów metodologicznych.
Prof. dr hab. Elżbieta Rzewuska (UMCS)
Fiszki Tadeusza Różewicza to nowe spojrzenie na sztukę Kartoteka (wszystkie jej wersje, od rewelacyjnych analiz wcześniej nieznanych rękopisów), nowe spojrzenie na dramaturgię Różewicza i na całość jego twórczości. (…) Jest ta rozprawa śmiała w tezach, rzetelna w argumentacji – w pełni oryginalna, stanowi w rozwijającej się „różewiczologii” głos cenny i własny. Cenić trzeba dużą erudycję autora (imponującą bibliografię i trafne wykorzystywanie w naukowej narracji odnotowanych w tej bibliografii pozycji). Książka została napisana świetnym stylem, jest naukowo cenna.
Prof. dr hab. Jacek Łukasiewicz (UWr)
Ikony krawędzi w dramatach Samuela Becketta, Karola Wojtyły i Martina Bubera
W swojej dysertacji doktorskiej zaproponowałem lekturę trzech dramatów: „Ostatniej taśmy” Samuleta Becketta, „Promieniowania ojcostwa” Karola Wojtyły” i „Eliasza” Martina Bubera, natrafiając na wyraźne podobieństwa pomiędzy dziełami autorów, którzy wyrośli w różnych tradycjach literackich i światopoglądowych.
Błędem byłoby sądzić, że te zbieżności są skutkiem obranej metody. Staliśmy się świadkami nie narodzin nowego systemu, lecz „cudu” tak ulotnego jak fenomen tęczy. Czy to chwilowe odczucie jedności jest darem epoki, o której granice pytamy? O takim „wielkim cudzie”, który już raz kiedyś się zdarzył w Biblii, ale dopiero w naszych czasach udało się go dostrzec jako ślad przeszłości – pisał Lévinas – że „nie wynika ze wspólnego źródła literackiego, lecz przeciwnie, z podążania różnych literatur ku tej samej istotnej wartości. Cud takiego połączenia się jest większy niż cud pojedynczego autora”.
Ikony krawędzi w dramatach Samuela Becketta, Karola Wojtyły i Martina Bubera, wstęp: Ryszard K. Przybylski, Uniwersytet Opolski, Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2002
(z recenzji wydawniczej:)
Praca Zbigniewa Władysława Solskiego niewątpliwie zrodziła się z przekonania o konieczności rewizji dotychczasowych metod badawczych stosowanych nie tylko w historii dramatu, ale szerzej we współczesnej humanistyce. (…) Lekturze kolejnych fragmentów pracy Solskiego towarzyszy uczucie zafascynowania światem przedstawianych odczytań tekstów Becketta, Wojtyły, Bubera. Podziwiamy erudycję Autora, łatwość w pokonywaniu barier literackich, plastycznych, teatralnych, a przede wszystkim czasowych. Analizowane dramaty ze świata określonego mikrokosmosu literackiego zostają wkomponowane w makrokosmos kultury. (…) Reasumując: Ikony krawędzi to cenna praca literaturoznawcza, w znacznym stopniu poszerzająca rozumienie tekstów Becketta, Wojtyły i Bubera. Rozprawę Solskiego warto również czytać jako tekst, który pokazuje możliwości współczesnej humanistyki.
Prof. dr hab. Jacek Popiel (UJ)
Jaskinia platońska Krzysztofa Kieślowskiego w Sokołowsku. O „teatralności” filmu i „filmowości” teatru, w: Estetyczne impresje. Powtórzenia – powroty – perspektywy, pod red. M. Błaszczak, P. Dobrowolskiego, I. Górskiej, E. Szkudlarek, Poznań 2022, s. 309-322;
O naturze tragedii. Kilka pytań po lekturze Różewicza, w: Gangliony pękają mi od niewyrażalnych myśli, pod red. M. Hasiuk i A. Wincha, Warszawa 2019, s. 327-334;
Artysta w kręgu mitów późnej nowoczesności, „Dyskurs” nr 27, 2019, s. 108-125;
Ukryta struktura ostatniego dramatu Karola Wojtyły w: Krzysztof Dybciak, Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, PIW, Warszawa 2019
Obrus. O definicji performansu, „Dyskurs”, nr 26, 2018, s. 6-29;
Zasada Falkiewicza, w: Krytyka po przełomie. Wybrane problemy z dwudziestolecia 1989-2014, pod red. M. Kurkiewicza i R. Mielhorskiego, Bydgoszcz 2016, s. 87-100;
Niskie Łąki Tymoteusza Karpowicza, w: Teatr historii lokalnych w Europie Środkowej, pod red. E. Wąchockiej i D. Fox, A. Głowackiej, Katowice 2015, s. 39-49;
Rola teatru we współczesnych grach społecznych w Polsce. Wprowadzenie, w: Polonistyka wobec wyznań współczesności, pod red. S. Gajdy, I. Jokiel, Opole 2014;
Prorok Eliasz w wizjach Martina Bubera i Bolesława Leśmiana, w: Życie Księgi: Biblia a dramat i teatr współczesny, pod. red. E. Patrygi i M. Prussak, Warszawa 2010, s. 88-100;
„Nasze małe życie zaokrąglone snem” – „zegar” i „chmura” w „Burzy” Wiliama Shakespeare’a, w: Miscellanea literackie i teatralne (od Kochanowskiego do Mrożka), pod red. K. Płachcińskiej i M. Kurana, Łódź 2010, Część II, s. 369-378;
Muzyka Ariela i muzyka Kalibana w „Burzy” Williama Szekspira, „Przestrzenie Teorii” 2008, nr 10, s. 171-195;
Dramaturgia zredukowana Samuela Becketta, w: Teatr małych form – konwencje i zjawiska, pod. red. J. Ciechowicza, Szczecin 2006, s. 107- 121;
Ks. Józef Tischner, Zbigniew Władysław Solski, Misterium ojcostwa, w: Twórczość Karola Wojtyły, pod red. Z.W. Solskiego, Wrocław 1998;