ALBUM. W PRZESTRZENIACH POEZJI KAROLA WOJTYŁY (1997)
Umieszczony w samym środku tekstu „Promieniowania ojcostwa” Karola Wojtyły ustęp pt. „Album” odczytałem jako plan całości dzieła. Tu znajdujemy pierwszą i jedyną prezentację występujących w sztuce osób oraz pełne określenie teatralnej sytuacji. Właśnie tu pojawia się opis węzła dramaturgicznego: dojrzewanie Adama do przyjęcia roli ojca osieroconej podczas wojny Moniki. O zawartości albumu dowiadujemy się z ogólnych uwag jednej z postaci sztuki. Coś nieuchwytnego każe nam tych kilka przypadkowych fotografii traktować jako jedną całość. Przy powtórnej lekturze zauważyłem, że w opisie fotografii autor subtelnie nawiązuje do kolejnych dni stworzenia świata z Księgi Rodzaju. Autor celowo zacierał ślady biblijnego stylu, bo nieobecność taty w rodzinnym albumie przypomina ukrytą obecność Stwórcy w Jego Dziełach. Siedem biblijnych dni wyznacza rytm duchowego rozwoju dziecka. Zamknięcie albumu na czwartym obrazie mówi, że dziewczynka pokonała już etapy pierwszych czterech dni. Pustą przestrzeń, której nie zapełniły fotografie, wypełniło światło piątego dnia. To w nim dziecko odkrywa obecność ukrytego ojca: „tak rósł we mnie ojciec przez matkę, lecz ja długo go nie dostrzegałam, nie odczułam, iż jest nieobecny, chociaż we mnie korzeniami tkwił”.
Wojtyła poetyckiemu obrazowi wyznacza zadanie przeniesienia myśli czytelnika z dziedziny zmysłowej naoczności do sfery idei. W tym celu posługuje się techniką nakładania na siebie realistycznych obrazów, aby wydobyć z nich elementy pozaczasowe. Ta poetycka foto-synteza przypomina znane eksperymenty fotograficzne Krzysztofa Pruszkowskiego. Uwidoczniły to fotografie Jacka Lalaka w rekonstrukcji albumu.
Wystawa
Koncepcja: Zbigniew Władysław Solski
Fotografie: Jacek Lalak
Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu
Wrocławskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych
Wrocław 1997
